آشنایی با عروض و قافیه۸
🌸بسمالله الرحمن الرحیم
هست کلید درِ گنجِ حکیم🌸
🔶مبانی وزن شعر فارسی۶
🔷ارکان۱:
همانطور که در صرف عربی، قالبهایی برای کلمات اختراع کرده اند و مثلاً میگویند شاعر بر وزن فاعل، در عروض نیز برای کلمات (یا مجموعهٔ چند هجای کوتاه و بلند) قالبهایی وضع کرده اند و مثلا می گویند:
«می آیم» شامل سه هجای بلند است، (– – –) بر وزن مفعولن.
بنای این قوالب بر «ف» و «ع» و «ل» است و البته این قرارداد است و می توان به جای آن هر معادل دیگری را به کار برد.
❗️بعد از تقطیع اشعار به هجاها، با توجه به جدول ارکان، به جای هرچند هجا یک رکن قرار می دهیم.
✅به این عمل رکن بندی میگویند.
❗️مثلا در این بیت امیر معزی:
ای کاروان منزل مکن جز در دیار یار من
تا یک زمان زاری کنم بر ربع و اطلال و دمن
🔹بعد از تقطیع ملاحظه می کنیم که مجموعه یا طرح (– – ل–) در هر مصراع چهار بار تکرار می شود. رکن معادل این طرح در جدول ارکان، مستفعلن است.
بدین ترتیب برای نشان دادن فرمول وزن، چهار بار میگوییم: مستفعلن.
✅از تکرار این ارکان (مجموعهی هجاها) است که وزن ایجاد می شود.
💠یکی از فواید استفاده از ارکان این است که به کمک آن می توان وزن شعر را به صورت «فرمول» برای کسی خواند و مشخص کرد.
❗️مثلاً وزن این مصراع حافظ:
«که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکل ها»
«مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن» است.
آشنایی با عروض و قافیه– عروض و قافیه پرفسور شمیسا – آموزش عروض و قافیه دکتر روح الله هادی – فرهنگ توصیفی اصطلاحات عروض استاد حسین مدرسی – تحقیق : ایلیا – علیاری ( دکتر حسین محمدی مبارز – دکتر علیرضا علیاری- https://adabkhane.com/
