کیومرث؛ نخستین انسان، نخستین شاه در اوستا و شاهنامه وبنیان‌گذار شهرنشینی
کیومرث (گیومرث) در اساطیر ایرانی و متون زرتشتی، نخستین انسان و نخستین پادشاه جهان است. او در اوستا با نام گیومرتن (Gayōmart) و در شاهنامه فردوسی با نام کیومرث شناخته میشود.
کیومرث در اساطیر زرتشتی:
- در دینکرد و بندهش (متون پهلوی)، گیومرث نخستین انسان آفریده شده توسط اهورامزدا است.
- او به عنوان الگوی انسان کامل و نخستین شهریار توصیف شده است.
- پس از کشته شدن توسط اهریمن، نطفه او به زمین ریخته شد و از آن نخستین زوج انسان، مشی و مشیانه (مرد و زن)، پدید آمدند.
کیومرث در شاهنامه فردوسی:
- در شاهنامه، کیومرث نخستین پادشاه سلسله پیشدادیان است که مانند خورشید میدرخشد و همه جانداران و حتی دیوان از او فرمان می برند.
- او در کوهستان زندگی می کرد و پوست پلنگ می پوشید.
- پسرش سیامک در جنگ با دیوان کشته شد، ولی نوهاش هوشنگ انتقام او را گرفت و پس از کیومرث به پادشاهی رسید.
تفاوت روایات:
- در اوستا و متون پهلوی، کیومرث بیشتر جنبه آفریدگی و نمادین دارد، درحالی که در شاهنامه به عنوان پادشاهی افسانه ای توصیف شده است.
- برخی پژوهشگران او را با آدم در ادیان ابراهیمی مقایسه می کنند.
اگر جنبه خاصی از کیومرث مدنظر شماست (مثلاً در شاهنامه، اوستا یا باورهای زروانی)،
برای تماشای کامل فیلم در یوتیوب، به نشانی زیر بنگرید
https://youtu.be/nxOyM1yNC0E
گردآوری و پژوهش: دکتر حسین محمدی مبارز(ایلیا)
